Najmilsi moi!   Kościół od początku istnienia odpuszcza swoim wiernym grzechy popełnione po chrzcie. Otrzymując od spowiednika rozgrzeszenie w imię Boga i Kościoła, powracamy do wspólnoty dala Mistycznego Chrystusa. O tym, jak bardzo Eucharystia wiąże się ze spowiedzią, świadczy przestroga św. Pawła z Pierwszego Listu do Koryntian (11, 27-29): „...kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny będzie Ciała i Krwi Pańskie]. Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije".

Sakrament pojednania ustanowił Chrystus po Zmartwychwstaniu, mówiąc do apostołów: „Wezwijcie Ducha Świętego. Którym odpuścicie grzechy są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane" (J 20, 22-23). W Liście św. Jakuba Apostola (5, 16) znajduje się wezwanie, aby chrześcijanie wyznawali sobie nawzajem grzechy, a istnienie takie] praktyki potwierdzają już Dzieje Apostolskie (19, 18), a także wczesne piśmiennictwo chrześcijańskie, np. „Didache, czyli nauka Dwunastu Apostołów".

Znany dowcip głosi, że św. Józef jako cieśla budował... konfesjonały. Wiadomo jednak, że początkowo spowiedź uszna była nieznana. Za grzechy publicznie znane - apostazję, zabójstwo i cudzołóstwo - naznaczano pokutę publiczną, zaś z pokutą za grzechy prywatne każdy musial radzić sobie samodzielnie. Do VI w., po wyznaniu grzechów ciężkich wobec biskupa albo prezbitera, włączano grzesznika do grona pokutujących. Miał się nawrócić, odprawić kanoniczną pokutę publiczną i uzyskać przebaczenie. Dopiero wtedy dopuszczano go do obrzędu nałożenia rąk przez biskupa, który oznaczał rozgrzeszenie. Pokuta kanoniczna była wówczas niepowtarzalna, a więc możliwa tylko raz w życiu.

Na Wschodzie dzielono wówczas pokutników publicznych za św. Bazylim Wielkim - stosownie do ilości i jakości grzechów - na: „płaczących", którzy stali przed drzwiami do świątyni i prosili wchodzących o modlitwę, „słuchających" - ci mieli prawo do wysłuchania części pouczającej Mszy św.; „leżących" - kiedy „słuchający" opuścili kościół, wtedy oni mogli wejść na klęczkach, aby otrzymać błogosławieństwo biskupa; „stojących" - mogli uczestniczyć w całej Mszy św., ale nie wolno im było przyjmować Komunii Świętej. Uroczystość pojednania grzeszników z Bogiem i Kościołem odbywała się w Wielki Czwartek. Kiedy surowość nakładanych pokut sprawiła, że duża liczba chrześcijan zaczęła unikać spowiedzi, synody kościelne wydawały dekrety wprowadzające obowiązek spowiadania się.

Indywidualizacja spowiedzi

Od VII w. pokuta stalą się sakramentem powtarzalnym: kto zgrzeszył, mógł ponownie otrzymać od biskupa odpuszczenie grzechów. Na Wyspach Brytyjskich żyli irroszkoccy mnisi, potomkowie Celtów, którzy jako pierwsi wprowadzili spowiedź uszną. W okresie wędrówki ludów obyczaj ten dotarł do Europy. Zaczęły powstawać księgi pokutne, czyli instrukcje dla spowiedników (paenitentialia), a spowiedź coraz bardziej koncentrowała się na osobie grzesznika i jego grzechach. Już w IX w. penitent, zaraz po wyznaniu grzechów, otrzymywał rozgrzeszenie i dopiero po nim odprawiał naznaczoną pokutę; od tej pory spowiedź stawała się praktyką coraz bardziej regularną. Aż wreszcie w 1215 r. sobór laterański IV zobowiązał wszystkich wiernych do corocznej spowiedzi i to u własnego duszpasterza, aby miał on kontrolę, kto z parafian uchyla się od tego obowiązku.

Życzymy wszystkim - Błogosławionej i utrudzonej niedzieli i czasu Wielkiego Postu!